فضانوردان چطور قهوه می‌نوشند؟
شنبه، ۸ دی ۱۴۰۳
نوشیدن قهوه، این عادت لذت‌بخش و انرژی‌بخش، به قدری در زندگی روزمره بسیاری از انسان‌ها جایگاه دارد که حتی در فضا هم نمی‌توان آن را فراموش کرد. اما نوشیدن قهوه در شرایط جاذبه صفر، چالش‌ها و فناوری‌های منحصربه‌فردی را به همراه دارد که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.
چالش‌های نوشیدن قهوه در جاذبه صفر
جلوگیری از پراکندگی مایع: در جاذبه صفر، مایعات به دلیل نبود وزن، به شکل کروی معلق در هوا باقی می‌مانند. این ویژگی نه تنها می‌تواند قهوه را از فنجان خارج کند، بلکه ممکن است تجهیزات حساس فضاپیما را آسیب‌پذیر کند. در چنین شرایطی، حتی یک قطره مایع می‌تواند به دستگاه‌های الکترونیکی آسیب برساند یا باعث اختلال در کار آن‌ها شود.
دم‌کردن قهوه: فرآیند دم‌کردن قهوه که نیاز به آب جوش دارد، در فضا با مشکلاتی همراه است. آب در جاذبه صفر به راحتی جریان نمی‌یابد و انتقال حرارت نیز با روش‌های معمول متفاوت است. همچنین، ترکیب دقیق آب و پودر قهوه نیازمند ابزارهای خاصی است که بتوانند در شرایط بی‌وزنی عملکرد دقیقی داشته باشند.
مزه‌شناسی: حس چشایی در فضا تغییر می‌کند. فشار پایین‌تر و خشکی محیط داخل فضاپیما باعث کاهش حساسیت به طعم‌ها می‌شود. قهوه‌ای که روی زمین خوش‌طعم است، ممکن است در فضا کم‌مزه به نظر برسد. فضانوردان معمولاً غذاها و نوشیدنی‌های تندتر و پرطعم‌تری را ترجیح می‌دهند.
فناوری‌های نوشیدن قهوه در فضا
فنجان فضایی: یکی از نوآوری‌های مهم برای نوشیدن قهوه در فضا، فنجان‌های مخصوصی است که توسط محققان ناسا و سایر سازمان‌ها طراحی شده است. این فنجان‌ها از قوانین کشش سطحی استفاده می‌کنند تا قهوه را به لبه‌های فنجان هدایت کنند و امکان نوشیدن مستقیم از آن را فراهم کنند. طراحی این فنجان‌ها به گونه‌ای است که حتی در صورت وارونه شدن نیز مایع از آن خارج نمی‌شود.
پک‌های قهوه آماده: در سال‌های اولیه مأموریت‌های فضایی، قهوه به صورت پودری در کیسه‌هایی بسته‌بندی می‌شد که فضانوردان آن را با آب مخلوط می‌کردند و با نی می‌نوشیدند. این روش همچنان ساده‌ترین راه برای تهیه قهوه در فضا است. اما تجربه‌ای که این روش ارائه می‌دهد، به اندازه نوشیدن قهوه در فنجان‌های واقعی دلچسب نیست.
ماشین اسپرسوی فضایی: در سال 2015، یک فناوری پیشرفته با نام “ISSpresso” توسط یک شرکت ایتالیایی برای ایستگاه فضایی بین‌المللی طراحی شد. این دستگاه قادر است در شرایط جاذبه صفر قهوه اسپرسو تهیه کند. ISSpresso از پمپ‌های پیشرفته برای حرکت مایعات استفاده می‌کند و قهوه را مستقیماً در کیسه‌های مخصوص تحویل می‌دهد. این دستگاه حتی امکان تنظیم غلظت قهوه را به فضانوردان می‌دهد.
دم‌کردن با فشار: برخی سیستم‌های جدید از فشار برای انتقال آب گرم به داخل قهوه استفاده می‌کنند. این روش از مشکلات مربوط به جاذبه صفر جلوگیری کرده و کیفیت قهوه را بهبود می‌بخشد. به کمک این فناوری‌ها، قهوه‌ای با عطر و طعمی نزدیک به آنچه روی زمین تجربه می‌شود، تهیه می‌شود.
تجربه فضانوردان از نوشیدن قهوه
بسیاری از فضانوردان از قهوه به عنوان یک راه برای حفظ روحیه و ایجاد حس خانه در فضا استفاده می‌کنند. سامانتا کریستوفورتی، فضانورد ایتالیایی، اولین کسی بود که اسپرسو را در فضا نوشید و این لحظه را تاریخی خواند. او حتی در عکس‌هایی که منتشر کرد، فنجان فضایی را در دست داشت و طعم قهوه را با لذت توصیف کرد.
همچنین فضانوردان آمریکایی و روسی اغلب درباره تجربیات متفاوت خود از نوشیدن قهوه در فضا صحبت می‌کنند. برای مثال، روس‌ها ترجیح می‌دهند قهوه‌های فوری و شیرین بنوشند، در حالی که آمریکایی‌ها بیشتر به قهوه سیاه علاقه دارند.
اهمیت قهوه در فضا
فراتر از لذت شخصی، قهوه می‌تواند به بهبود تمرکز و کاهش خستگی در مأموریت‌های فضایی کمک کند. این نوشیدنی می‌تواند به فضانوردان کمک کند تا در طول روزهای طولانی و پرچالش کاری، هوشیاری و انرژی خود را حفظ کنند. همین موضوع باعث شده است که سازمان‌های فضایی به بهبود روش‌های تهیه و نوشیدن قهوه در شرایط جاذبه صفر توجه ویژه‌ای داشته باشند.
آینده قهوه در فضا
با پیشرفت فناوری‌های فضایی و مأموریت‌های طولانی‌مدت به مقصدهایی مانند مریخ، نیاز به راه‌حل‌های پیشرفته‌تر برای تهیه قهوه در فضا بیشتر می‌شود. پژوهشگران به دنبال طراحی سیستم‌هایی هستند که بتوانند نه تنها قهوه، بلکه دیگر نوشیدنی‌ها و حتی غذاهای تازه را با کیفیت بالا تولید کنند. همچنین امکان پرورش گیاهان قهوه در ایستگاه‌های فضایی یا کلونی‌های آینده مورد بررسی قرار گرفته است.
نوشیدن قهوه در فضا نه تنها نیازمند فناوری‌های نوآورانه است، بلکه بازتابی از تلاش انسان برای حفظ عادت‌های ساده و دلپذیر در محیطی کاملاً غیرمعمول است. این تلاش‌ها نشان‌دهنده اهمیت ارتباط با زمین و لذت‌های کوچک زندگی حتی در دل فضا هستند. آینده ممکن است ما را به فنجان‌های قهوه پیشرفته‌تری برساند، جایی که طعم یک فنجان قهوه در فضا، همانند زمین، کامل و بی‌نقص باشد. این تلاش‌ها، بخشی از تلاش کلی انسان برای ایجاد زندگی پایدار و راحت در ماجراجویی‌های فضایی است.